Για νέες εντάσεις στις σχέσεις Τουρκίας - Ευρωπαϊκής Ένωσης κάνει λόγο η έκθεση της Κομισιόν για την πορεία διεύρυνσης της χώρας, καταγράφοντας τις απειλές κατά της Ελλάδας, τις προκλητικές ενέργειες κατά της Κύπρου καθώς και τη συνεχιζόμενη προώθηση του ανοίγματος των Βαρωσίων.
Από το πακέτο των εκθέσεων ξεχωρίζει η απόφαση της Επιτροπής να εισηγηθεί στο Συμβούλιο της ΕΕ να δώσει το καθεστώς υποψήφιας χώρας στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, δεδομένου ότι θα προχωρήσει σε μια σειρά από μεταρρυθμίσεις ενίσχυσης της δημοκρατίας, της λειτουργικότητας των κρατικών θεσμών, του κράτους δικαίου, του αγώνα κατά της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, να εγγυηθεί την ελευθερία των ΜΜΕ και τη διαχείριση της μετανάστευσης στη χώρα.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, παρά τις θετικές εξελίξεις το 2021, οι σχέσεις επιδεινώθηκαν ξανά κατά το πρώτο μισό του 2022. Στην έκθεση γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά, τις απειλητικές δηλώσεις σχετικά με την κυριαρχία των ελληνικών νησιών και κατά της Κύπρου, αλλά και στις στρατιωτικές ασκήσεις σε θαλάσσιες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, στα περιστατικά παρεμπόδισης ερευνητικών δραστηριοτήτων στην κυπριακή ΑΟΖ και την συνέχιση των σχεδιασμών για διάνοιξη περισσότερων περιοχών της περιφραγμένης περιοχής των Βαρωσίων παρά τις εκκλήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η Τουρκία πρέπει να σεβαστεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών μελών της ΕΕ, σημειώνεται.
Σε αναφορά για τη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων συνόρων Τουρκίας - Λιβύης του 2019, καταγράφεται πως η Άγκυρα συνεχίζει να την παρουσιάζει ως έγκυρη τη στιγμή που ΕΕ τη θεωρεί «παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων τρίτων κρατών, που δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη», ενώ γίνεται αναφορά και σε ενέργειες της σε σχέση με την κατάσταση στη Λιβύη που δεν συμβάλουν στη σταθερότητα στη χώρα.
Μηδενική πρόοδος στις ενταξιακές με την Τουρκία
Στον τομέα της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, η Κομισιόν σημειώνει πως η Τουρκία πρέπει κατεπειγόντως να αντιστρέψει τις αρνητικές τάσεις, και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που προκύπτει λόγω της αποδυνάμωσης των μηχανισμών διαχωρισμού των εξουσιών στη χώρα.
«Τα υποκείμενα γεγονότα που οδηγούν στην εκτίμηση πως οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας έχουν ουσιαστικά μείνει στάσιμες, εξακολουθούν να ισχύουν», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση που συνοδεύει την έκθεση.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, κατά την περίοδο την οποία καλύπτει η έκθεση παρέμεναν σε ισχύ οι διαρθρωτικές ελλείψεις στο προεδρικό σύστημα της χώρας, δεν έχουν εισακουστεί βασικές συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και το κοινοβούλιο εξακολουθεί να μην έχει τα κατάλληλα εργαλεία για να εξασφαλίσει την λογοδοσία της κυβέρνησης.
«Η συνταγματική αρχιτεκτονική συνέχισε να συγκεντρώνει τις εξουσίες στο επίπεδο της Προεδρίας χωρίς να διασφαλίζει τον υγιή και αποτελεσματικό διαχωρισμό των εξουσιών μεταξύ της εκτελεστικής, της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας», τονίζεται στην έκθεση.
Ανησυχία για τη μη εφαρμογή κυρώσεων για Ρωσία
Η Κομισιόν επισημαίνει ακόμα το γεγονός πως η Τουρκία συνεχίζει να μην ευθυγραμμίζεται με τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ κατά της Ρωσίας, καθώς συνεχίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων προϊόντων διπλής χρήσης, στο πλαίσιο της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ - Τουρκίας.
Η Τουρκία, σημειώνεται, πρέπει να κάνει αποφασιστικά βήματα για να βελτιώσει την ευθυγράμμισή της με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, μεταξύ άλλων με τα περιοριστικά μέτρα κατά της Ρωσίας.
Στην έκθεση σημειώνεται ωστόσο πως η Τουρκία καταδίκασε τη ρωσική επίθεση και έχει αναλάβει διπλωματικές πρωτοβουλίες, μεταξύ άλλων για τη διευκόλυνση εξαγωγής σιτηρών από την Ουκρανία.
«Ωστόσο, η Τουρκία απέφυγε να ευθυγραμμιστεί με τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Η Τουρκία υπέγραψε Μνημόνιο Κατανόησης για την ανάπτυξη οικονομικών και εμπορικών σχέσεων με τη Ρωσία», προστίθεται.
Κύριος εταίρος σε διάφορους τομείς
Την ίδια στιγμή, η Κομισιόν υπενθυμίζει πως η Τουρκία παραμένει εταίρος - κλειδί για την ΕΕ σε σημαντικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος όπως η κλιματική αλλαγή, η υγεία, η μετανάστευση, η αντιτρομοκρατία, η οικονομία, το εμπόριο, η επισιτιστική ασφάλεια και οι μεταφορές.
Ειδικότερα σε σχέση με τη μετανάστευση, στην έκθεση διαπιστώνεται πως «σημειώθηκε κάποια πρόοδος όσον αφορά την περαιτέρω ενίσχυση της ικανότητας επιτήρησης και προστασίας των χερσαίων συνόρων με το Ιράν», ενώ η επιστροφή των παράτυπων μεταναστών από τα ελληνικά νησιά στο πλαίσιο της Κοινής Δήλωσης ΕΕ - Τουρκίας συνέχισε να αναστέλλεται.
